11 november 2025
Achtergrondartikelen
0 reacties
11x bekeken
Wie het nieuws over klimaat en duurzaamheid dit jaar heeft gevolgd, kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de groene beweging flinke klappen heeft gehad. Zijn we daadwerkelijk terug bij af of valt de glijpartij naar beneden wel mee?
Het is erg onwaarschijnlijk dat Nederland het klimaatdoel voor 2030 gaat halen. Dat was de conclusie die het Planbureau voor de Leefomgeving in september trok in een nieuw rapport. Toegegeven, dat doel leek voorgaande jaren ook al verder uit zich te geraken. Maar met minder dan 5 procent is de kans om de doelen te halen inmiddels praktisch nihil geworden.
Dat het doel niet gehaald wordt, komt niet alleen omdat het vorige kabinet de afgelopen jaren aan bestaande duurzaamheidsmaatregelen heeft geschaafd. Maar geholpen heeft het niet. Minister Hermans beloofde bij haar in april gepresenteerde klimaatplan een CO2-reductie van 10 tot 12 megaton, maar volgens het PBL gaat het in de praktijk om minder dan de helft. Deels komt dat omdat de voorgestelde maatregelen nog onvoldoende zijn uitgewerkt of invoering langer gaat duren. Denk aan de broodnodige uitbreiding van het energienetwerk of een verhoogde inzet van CO2-opslag in de Noordzee.
Daarnaast heeft het kabinet dit jaar ook maatregelen doorgevoerd, afgezwakt of aangepast die ervoor zorgen dat de klimaatdoelen direct verder uit zicht zijn geraakt. De ambitie voor vermogen aan wind op zee in 2030 werd teruggeschroefd van 12 naar 10 gigawatt; de plasticheffing ging op de lange baan; de SDE++-subsidie kreeg een knipbeurt, de CO2-heffing voor zware industrie werd geschrapt; de subsidie voor de aanschaf van een elektrische auto verdween en de verplichting om vanaf 2026 bij vervanging van de cv-ketel een (hybride) warmtepomp te plaatsen werd ingetrokken.
Tegenwind in Europa
Niet alleen in eigen land, ook in Europa wordt er aan de stoelpoten van duurzaamheid gezaagd. Hoewel de doelstelling van 90 procent minder emissies in 2040 ten opzichte van 1990 nog steeds staat, is deze van allerlei geitenpaadjes voorzien. Landen mogen een deel van hun uitstoot buiten de EU compenseren en een uitbreiding van het emissiehandelssysteem (ETS II) wordt uitgesteld van 2027 naar 2028. Daarnaast wordt het 2040-doel om de twee jaar opnieuw geëvalueerd om te kijken of de Europese concurrentiekracht niet te hard wordt geraakt.
Ook de duurzaamheidsrapportageplicht (CSRD) en de antiwegkijkwet (CSDDD) zaten in de hoek waar de klappen vallen. Om de administratiedruk op bedrijven te verlichten hoeft in 2025 en 2026 nog niet gerapporteerd te worden over in de regel omvangrijke scope 3-emissies.
En de CSDDD, die bedrijven verplicht om mensenrechten- en milieuproblemen in hun toeleveringsketen aan te pakken, gaat alleen gelden voor de bedrijven met 5.000 werknemers en 1,5 miljard euro omzet. Dat betekent dat er veel minder bedrijven moeten rapporteren dan eerder, toen de lat op 1.000 werknemers en 450 miljoen euro omzet lag.