Een nieuwe koers voor werkgeversvitaliteit: van individuele gedragsverandering naar een vitale werkomgeving.

Eerst zelf in de spiegel kijken, dan de werkomgeving verbeteren en daarna pas iets van je medewerkers vragen. Volgens René Lipsch, oprichter van OperaSana, is dat hoe werkgeversvitaliteit zou moeten zijn. Wetenschappelijke theorieën en verschillende onderzoeksinstituten, zoals Universiteit Maastricht en de Open Universiteit, sluiten zich aan bij die gedachte. ‘40 jaar lang heeft men geprobeerd om gedrag te veranderen op individueel niveau. Dat is niet gelukt, dus we moeten het anders doen.’

17 jaar lang was René docent arbeid & gezondheid in het hoger onderwijs. Voor hem was het heel duidelijk dat de praktijk nauwelijks aansluit op de wetenschappelijke theorieën die er al langere tijd liggen. Op een kruispunt in zijn carrière, besloot René het ondernemerschap in te gaan. En dat met één duidelijke focus: het bevorderen van werkgeversvitaliteit.

‘97% richt zich op werknemersvitaliteit. Interventies gericht op het individu. Dat kan gaan over mentale ontspanning, maar ook gedragsverandering. Veel werkgevers zijn daar de afgelopen 10 tot 15 jaar mee bezig geweest. Van een fruitmand op kantoor tot korting bij de sportschool en meer bewegen en minder zitten. Allemaal gedacht vanuit het Preventieakkoord.

De wetenschap zegt echter al jaren dat die gedragsveranderingen in de theorie mooi zijn, maar in de praktijk niet blijken te werken. Je kunt gedragsverandering wel proberen te beïnvloeden, maar na verloop van tijd valt men terug in de oude gewoontes. Wat wel bewezen werkt, is dat je omgevingen aanpakt waarin mensen zich bevinden. Het vitaler inrichten van de zogenaamde werk-, leer- en leefomgevingen.’

‘Een van de grootste problemen van wetenschappelijk onderzoek is dat onderzoeksresultaten blijven liggen en de praktijk het niet oppakt. Dat komt heel veel voor. Er is geen implementatie. Of er is een subsidie tot de eerste implementatie en dan houdt het op.

Wat wij nu proberen is, samen met de wetenschap en de praktijk, deze theorieën rondom de omgevingsgerichtheid en het belang ervan, naar het grotere publiek te brengen. Laten we de individuele gerichtheid iets meer loslaten. Dit wil niet zeggen dat mensen geen persoonlijke aandacht middels coaching o.i.d. meer krijgen. Maar we moeten afstappen van het idee dat we daar de wereld mee verbeteren. Bovendien is het onbetaalbaar om dit op individueel niveau te blijven doen. Dat geldt zowel voor de gezondheidszorg als voor de arbeidsgerelateerde zorg. Als je een vitale omgeving creëert, kost het één keer wat aanpassingswerk, maar dan heb je ook groot voordeel.’

‘Bij vitaliteit denken veel mensen aan het fysieke aspect. Maar het gaat om veel meer dan dat. Als de sociale omgeving niet goed is, wordt het niets. De rol van de leidinggevende is cruciaal. Het tonen van vitaal leiderschap en gevoel hebben voor de mens achter de werknemer. Een vitale omgeving creëren betekent ook een sociale component. Op meer collegialiteit en vooral een mensgerichter leiderschap inzetten.’

‘Tegen werkgevers zeggen we: kijk eens in de spiegel van je eigen werkgeversvitaliteit. De tijd is er rijp voor. We merken ook een toenemende frustratie onder werknemers die genoeg hebben van alle aanbod. Waarbij sommigen ook nog het gevoel hebben dat ze mee moeten doen. En werkgevers worden er ook niet vrolijk van. Zij investeren veel tijd, geld en energie terwijl ze geen enkele vooruitgang zien.

Onze oproep, nu voor Limburg en later de rest van Nederland, is: durf het nou eens anders te doen. Vitaliteit begint bij jezelf. Het is een bewustwordingsproces, waarbij de werkgever zich realiseert dat hij verantwoordelijk is voor het inrichten van de omgeving.

Daarmee kom je ook meteen de nieuwe Europese Wetgeving tegemoet. Het Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) legt namelijk op om verantwoord met de natuur, maar ook met mensen en kapitaal om te gaan. Dat past een op een bij elkaar. In een vitale omgeving doe je maximaal aan preventie (voorkomen), beter nog, aan amblitie (bevorderen). De overtreffende trap van preventie. Niet wachten op symptomen, maar zorgen dat mensen in hun kracht komen. Want dan kunnen ze het meeste hebben!’

‘Durf het aan om een nieuwe weg in te slaan, die begint met jezelf. In de spiegel kijken hoe vitaal ben ik eigenlijk als werkgever. We draaien het dus om. In plaats van kijken naar de werknemer, kijken we hoe je bent ingericht als werkgever. Vaak zien we dat dit door werknemers als heel positief wordt ervaren.’

Uit de comfortzone

‘We proberen die werkgevers uit hun comfortzone te halen. In eerste instantie even kwetsbaar opstellen. In de spiegel kijken. Daarbij kijken we naar verbeterpunten, maar ook naar wat al goed gaat.

HR en Arbo hebben hetzelfde doel, ze kijken alleen door een andere bril. Dit laten we ook zien. Zodat de werkgever zich realiseert: ‘Ik ben hier in de lead, ik creëer de omgeving. Als ik die weet te veranderen, dan krijg ik mijn mensen wel mee’. En dat is eigenlijk wat de wetenschap al 15 jaar zegt.’

Hoe vitaal ben jij?

‘Vergeet even alles wat je met vitaliteit gedaan hebt. We gaan het nu hebben over jouw vitaliteit. Hoe vitaal ben jij als werkgever? Dat levert een heel interessant spiegelbeeld op. Wij houden hen die bril voor. Er ligt veel verbeterpotentieel. Gelukkig reageren werkgevers vaak positief en zeggen ze: ‘Dit hadden we zelf nooit ingezien’.

Wij geloven in het creëren van een vitale werkomgeving, en dit moet de nieuwe aanvliegroute zijn. Daarom organiseert OperaSana, samen met een groot aantal partners, een inspirerend seminar over werkgeversvitaliteit. Tijd om wat meer gehoor aan dit belangrijke thema te geven!’