Column Helga van Leur: Een nieuwe lente, een nieuw geluid

Wie kent deze uitspraak niet? Het zijn de beginregels van het klassieke gedicht 'Mei' van Herman Gorter uit 1889. Voor velen van ons was het verplichte kost op de middelbare school, hoewel ik er verder weinig van onthouden heb. Het stond op het geboortekaartje van mijn eerste kind, omdat ik het heel toepasselijk vond. Hij werd begin mei geboren, bracht een nieuw geluid in het gezin en een nieuwe periode van groei en ontwikkeling in mijn leven.

‘Een nieuwe lente, een nieuw geluid’. Het bevat ook een mooie symboliek voor ondernemers. De cadans van de seizoenen met ontluikende groei in de lente, volle bloei in de zomer, stapsgewijs afschalen in de herfst en de herstellende rust in de winter heeft een belangrijke functie. In de natuur kun je niet oneindig groeien. Een plant of dier wordt vanzelf beperkt door een tekort aan water, voedingsstoffen en licht of een teveel aan concurrentie, ziekten en plagen. Het hangt ook allemaal met elkaar samen: stress bij planten heeft ook gevolgen voor het dierenrijk. Daarbij is afsterven van organismen ook weer een voedingsbodem voor volgende generaties. Het is circulariteit pur sang.

Overigens, nu de biologische lente steeds meer naar voren schuift vanwege een opwarmend klimaat, zou het gedicht van Herman Gorter tegenwoordig beter ‘Maart’ kunnen heten. In mei is het tegenwoordig al zomer. Ook een interessante fase voor ondernemers!

Dat is voor ondernemers niet anders. Ook zij zijn onderdeel van een kringloop, een circulaire keten. Een bedrijf maakt of doet iets waar de samenleving behoefte aan heeft. Daarvoor gebruikt hij grondstoffen, energie en mensen om dat mogelijk te maken. Je hoopt dat je daar steeds beter en efficiënter in wordt. Dat levert economische groei op en ruimte om te investeren. Maar je bent ook een radartje in een groter netwerk, waardoor je niet alles in eigen hand hebt.

Bij elke fase loop je gegarandeerd tegen beperkingen aan, die je dwingen te reflecteren. Dat is een mooie les uit de seizoenscyclus in natuur: je wordt sterker door af en toe even de rust te pakken om te herstellen en op te laden voor de volgende groeicyclus. Wat heb je nu nodig om veranderingen het hoofd te bieden en gezond de volgende fase in te kunnen gaan?

Veranderingen

Want veranderingen zijn een garantie. Zo zijn er in die 134 jaar sinds het uitkomen van dit gedicht veel zaken veranderd. Langzame veranderingen waar generaties overheen gaan, kun je heel organisch verwerken. Maar tegenwoordig lijken de veranderingen steeds abrupter te gaan en dat stelt ondernemers voor grote uitdagingen.

Hoe ga je om met grondstoffen die niet snel beschikbaar zijn of prijzen die de pan uitrijzen? Of wereldwijde gebeurtenissen zoals oorlogen of pandemieën? Of een tekort aan gekwalificeerd personeel? Er zijn vele zaken waar je geen controle over hebt, maar als ondernemer kun je wel zorgen dat je je kwetsbaarheid zo klein mogelijk maakt. Door vooruit te kijken. Sommige veranderingen zie je van ver aankomen, zoals de gevolgen van een veranderend klimaat of nieuwe Europese wetgeving met betrekking op de impact als bedrijf op natuur en milieu. Je kunt het zien als extra last, of juist een aanleiding om te onderzoeken waar je staat en hoe je tijdig kunt voorbereiden op wat komen gaat. Wees zo snel mogelijk onderdeel van een transitie.

De circulaire transitie zit vooral nog in de fase van de lente: het ontluiken. Biobased materialen ontdekken en toepassen. Grondstoffen duurzamer, efficiënter en langer gebruiken. Het minderen van energie- en watergebruik en het beter benutten van lokaal en divers personeel. Hoe vroeger je ermee begint, hoe meer ruimte er is om te experimenteren zonder dat het (te)veel geld, tijd of energie kost. Vergeet daarbij niet dat je niet alleen staat. Je bent onderdeel van het ecosysteem Limburgse ondernemers, overheid en onderwijs. Samen kom je verder en wordt de regio een inspirerend voorbeeld voor daarbuiten.