True Pricing: duurzaam produceren voor een eerlijke prijs

Gezonde voeding en de impact van voedselproductie worden steeds belangrijker thema’s voor de consument. Mensen willen weten wat ze eten en willen begrijpen wat de impact is op hun lichaam en op de planeet.
Dat zien we ook terug in cijfers van de Rabobank: in de afgelopen vijf jaar is de afzet van biologische voeding in Nederland met gemiddeld 10% per jaar gestegen, terwijl de voedingsmarkt als geheel maar 1% per jaar groeide.

Het bedrijfsleven begint beter in te spelen op de behoefte aan meer informatie over de herkomst van voedingsproducten en de wijze van produceren. Zo bestickert Nature and More haar fruit en groenten met een code, waardoor de consument de herkomst kan traceren en de biologische telers virtueel kan ontmoeten. Dit bedrijf introduceerde ook de duurzaamheidsbloem, om alle aspecten van duurzaamheid inzichtelijk te maken voor consument, retailer en teler.

Wat duurzaam produceren met True Pricing te maken heeft

Duurzaam produceren is echter duurder en dat houdt massale adaptatie nog tegen. Tenminste, als je naar de supermarktprijzen kijkt. Hier komt True Pricing om de hoek.

True Pricing draait om een compleet beeld te geven van de kosten. Niet alleen alle zichtbare kosten, maar ook de verborgen kosten van productie worden in kaart gebracht. Bij verborgen kosten kun je denken aan:

• Kosten voor waterzuivering die nodig zijn door lozing van afvalwater
• Medische kosten die ontstaan door luchtvervuiling of andere milieuschade
• Kosten voor het verhogen van dijken nodig omdat de waterspiegel stijgt vanwege klimaatverandering

Verborgen kosten worden afgewenteld op de maatschappij. Indirect betaalt de consument er dus wel degelijk aan mee via belastingen of ervaren schade.
Deze video brengt het heel duidelijk in beeld:

True Pricing maakt alle kosten transparant, om zo de consument te helpen een beter overwogen keus te maken. Maar juist dat inzichtelijk maken van alle kosten is nog niet zo eenvoudig. Het gaat vaak om langetermijneffecten die moeilijk zijn toe te schrijven aan een bepaalde activiteit van een bedrijf. Wat is de impact van die ene boerderij of fabriek op de grond- en waterkwaliteit? Hoe meet je dat binnen een complexe omgeving waarop ook veel andere factoren invloed hebben? En hoe hang je aan die specifieke impact een prijskaartje?

True Cost bloem

Importeur van biologische groenten en fruit Eosta gaf Soil & More Impacts en EY (voorheen: Ernst & Young) de opdracht om de voordelen van biologische productie financieel zichtbaar te maken met de True Cost Bloem. Met een dashboard krijgen beleidsmakers een tool in handen om meer schadelijke productiemethoden zwaarder te belasten en duurzame methoden juist belonen. Daarmee wordt duidelijk dat biologisch niet zozeer duur is. Gangbare productiemethoden zijn juist te goedkoop, omdat de verborgen kosten niet zijn verwerkt in de prijs.

Idealisme of economie

Banken, investeerders, pensioenfondsen en institutionele beleggers zullen in de toekomst bedrijven niet alleen op basis van hun financiële prestaties beoordelen, maar ook naar de impact op het gebied van natuur en de samenleving kijken.
Meer en meer politici realiseren zich dat biologisch produceren veel overheidsuitgaven kan besparen. In Zweden is de belasting op kunstmest zelfs verhoogd naar 20% om het gebruik te ontmoedigen en verontreiniging van de grond tegen te gaan.
In Nederland is 25% van het Nederlandse grondwater verontreinigd door landbouwchemicaliën, dus ook hier is de noodzaak tot anders produceren groot.

True Pricing in Limburg

Provincie Limburg is met Soil & More Impacts en vijf bedrijven recent een project gestart om True Pricing te testen in Limburg. De insteek is om een ‘eerlijke’ prijs van voedsel te bepalen en te onderzoeken of de gebruiker de meerwaarde van een duurzaam geproduceerd Limburgs product waardeert. Op 4 juni gingen vijf ambitieuze ondernemers met elkaar in gesprek over hun bedrijfs- en maatschappelijke bijdrage. Het gaat om People’s Farm (Maasbree), fruit- en hopteler Roger Wouters (Reijmerstok), fruitteler Lion Kniest (Baarlo), bioteler Bioverbeek (Velden) en melkveebedrijf Guido van Hoven (Eckelrade). Deze koplopers leveren niet alleen voedsel, ze leveren indirect ook diensten voor het landschap en de maatschappij. Daarmee hebben ze impact op de bodemvruchtbaarheid, het waterhuishouden van de bodem, de CO2-opslag en de biodiversiteit in de omgeving. Voor de consument is dit echter nog niet zichtbaar en kan daardoor het onderscheid met andere bedrijven dus nog niet op waarde schatten.

Boeren én burgers profiteren als inzichtelijk wordt wat de verborgen kosten zijn bij de productie van voedsel. De boer kan zijn prijs beter uitleggen en krijgt een eerlijker prijs. De burger krijgt meer transparante informatie en draagt bewust bij aan het behoud van zijn omgeving en zijn gezondheid.

Anders denken en handelen

Het is erg complex om alle relaties te meten en in kosten uit te drukken. Soil & More Impacts is een organisatie die hier ervaring mee heeft en probeert het bewustzijn te vergroten. Niels Dijkman van Soil & More Impacts: “De methode staat nog in de kinderschoenen en zal niet direct alle zaken in geld kunnen uitdrukken. Met ieder project komen we een stapje dichterbij. Daarnaast gaat het om een andere manier van denken en handelen. Boeren kunnen zich afvragen: welke diensten lever ik aan de maatschappij en wie wil daarvoor betalen? En wat kan nog beter? Burgers willen we betere informatie geven, zodat ze bewuster kunnen kiezen en eerder bereid zijn een eerlijke prijs betalen.”

Melkveehouder Guido van Hoven hoopt hierbij de transitie op gang te brengen: “Voor de continuïteit van onze sector moeten we duurzamer gaan werken. Tussen gangbaar en biologisch zitten vele gradaties, het kan stap voor stap. Als het bij ons werkt, kunnen we andere bedrijven het vertrouwen geven dat veranderen rendabel kan zijn. Zo kunnen we de sector laten groeien en nieuw ondernemerschap introduceren.”

Fruit- en hopteler Roger Wouters noemt drie redenen om aan het Limburgse True Cost Accounting initiatief deel te nemen: “Allereerst geeft het inzicht in de werkelijke kostprijs als je in alle opzichten duurzaam produceert. Ten tweede ontdek je tijdens het proces dan ook hoe je er als bedrijf in staat: hoe duurzaam werken we al en waar willen we naartoe? En de derde reden: het is een goede tool voor discussie over de prijs met de afnemer. Met name dat laatste punt zal de uitdaging zijn: de afnemer bewust maken van de werkelijke kosten en bereid vinden om de echte prijs te betalen. Bij de hop is die discussie nu al heel anders, omdat we 1-op-1 met een afnemer praten die duurzaamheid al vooropstelt. Bij fruit is hierin nog een weg te gaan.”

Discussie over prijs

In september zal Soil and More Impacts met eerlijke prijsberekeningen komen van groenten, fruit en melk uit Limburg. De Provincie Limburg is een van de eerste provincies die hiermee aan de slag gaat. Gedeputeerde Hubert Mackus van Landbouw wil het belang hiervan ook toelichten in Den Haag en Brussel. Mackus: “De discussie over prijs moeten we met z’n allen voeren, dan pas kunnen we echt stappen maken.”
Uiteraard houdt Kiempunt je op de hoogte van de resultaten.

Bronnen: True Cost Accounting Limburg, Eosta / Duurzaam Bedrijfsleven / Provincie Limburg
Beeldmateriaal: Eosta