Limburgse boeren over circulaire landbouw

Begin februari was het Week van de Circulaire Economie. In dat verband sprak Nieuwe Oogst met drie Limburgse boeren over hun ideeën over en ervaringen met circulaire landbouw. Drie ondernemers uit de agrarische sector aan het woord.

Peeters-Bonten Rabarber

Martin Peeters is rabarberteler in Heide. Hij heeft een nuchtere kijk op de circulaire landbouw. "Ondernemen in de circulaire landbouw is niet anders dan ondernemen in de gangbare landbouw. Je ziet mogelijkheden of onmogelijkheden en probeert hier als ondernemer je passie en weg in te vinden. Dit betekent dat er na meerdere stappen vooruit ook geregeld stappen terug gezet worden. Dat is een leerproces".

Voorwaarde voor een succesvolle transformatie naar de kringlooplandbouw is volgens Peeters wel dat de overheid niet ieder jaar met nieuwe regels komt. "‘Op die manier hoef je als ondernemer niet steeds nieuwe investeringen te doen, zonder dat daar voldoende zekerheid van inkomsten tegenover staat. Pas wanneer duidelijkheid en zekerheid zijn geborgd, kiezen meer ondernemers bewust voor circulair", aldus de rabarberteler.

De productie van rabarber is een nichemarkt. Dat heeft als voordeel dat je snel aantrekkelijk bent voor potentiële partners, maar betekent ook dat er weinig mogelijkheid is tot sparren met soortgelijke ondernemers of gezamenlijk investeren. Martin Peeters zocht daarom de samenwerking op de Brightlands Campus Greenport Venlo voor een onderzoek naar nieuwe mogelijkheden met rabarber. "Dit is vanuit ons bedrijf geïnitieerd en gefinancierd, naast de subsidie die we hiervoor hebben ontvangen. Dit project heeft nieuwe mogelijkheden met de complete plant aan het licht gebracht. Nu zijn we bezig om hier een vervolg aan te geven."

Boer Ruud

Ruud en Peter van Dijck zijn de broers achter varkenshouderij Boer Ruud in het Noord-Limburgse Oirlo. De vader van Ruud en Peter was een van de eerste varkenshouders die met reststromen ging werken. "Hij was een echte pionier", vertelt Ruud. "Ik heb hem de afgelopen jaren regelmatig gevraagd waarom hij daar destijds mee is begonnen. Zijn antwoord was iedere keer hetzelfde: de wereldbevolking groeit en dan ontstaan er steeds meer reststromen die juist door varkens weer kunnen worden benut. Het varken is onmisbaar in onze samenleving."

De agrarische sector is ook in de ogen van Ruud bij uitstek een sector die kan bijdragen aan de uitdagingen van de toekomst. "Neem bijvoorbeeld het lokaal inkopen van reststromen. Dat is een heel goede manier om de consument de rol van dieren in ons voedselsysteem uit te leggen", zegt de Limburgse varkenshouder. "Op ons bedrijf maken we zo min mogelijk gebruik van niet-natuurlijke ingrediënten voor ons varkensvoer en zijn we druk bezig met het welzijn van de dieren."

Zo weet het bedrijf inmiddels zo’n 95 procent van de eiwitbehoefte van de dieren uit reststromen als zuivel, biergist, bierbostel, tarwezetmeel en friet te halen. "Dit betekent dat we veel minder van de uit Brazilië afkomstige soja nodig hebben die daar normaal gesproken voor werd gebruikt", legt de varkenshouder uit.

Van Dijck benadrukt wel dat de maatregelen haalbaar moeten zijn. Investeringen doen en veranderingen doorvoeren kost veel geld. Het is de vraag of dit op de langere termijn haalbaar is. "Een veel hogere kostprijs berekenen is in ieder geval geen optie". Toch wil Boer Ruud niet continu bezig zijn met het beste verdienmodel. "Met je bedrijf bijdragen aan de lange termijn, dat is veel mooier. Daar zit de uitdaging."

Loonbedrijf Gebroeders de Boer

Rob en Niek de Boer uit Lottum zijn met hun bedrijf actief in de boomkwekerij en tuin- en akkerbouw. "We willen onze klanten graag inspireren om net als wij niet alleen aan nu, maar ook aan later te denken. Bijvoorbeeld door duurzaam bodembeheer te stimuleren", zegt Rob.

Maar het zal wel stap voor stap moeten. "Het is in onze sector lastig om in één keer duurzaam te ondernemen of groen te zijn." Dus kozen ze ze voor geleidelijke aanpassingen, zoals het gebruik van een biofilter waarmee onder meer restvloeistoffen worden gefilterd. "Daarnaast hebben we een olieperserij, waar we koolzaad en zonnebloemen persen tot olie", vervolgt de ondernemer. "Met gps-gestuurde machines proberen we dubbele bewerking van de grond zoveel mogelijk te voorkomen. Ook hebben we onlangs geïnvesteerd in een tweetal bandendrukwisselsystemen."

Ook dit bedrijf zocht de samenwerking op om tot innovaties te komen. De broers sloten zich aan bij Plants 4 Plants, een samenwerking tussen de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) en verschillende lokale partijen. Kennis op het gebied van gebruik, teelt en toepassingen van gewassen wordt bij elkaar gebracht. Belangrijk onderdeel is het opzetten van businesscases voor een nieuwe gewasstroom. "Dat zou een effectief organische stof kunnen zijn die de bodembiologie verbetert", licht De Boer toe. "We zijn al een eind op weg. Binnenkort gaan we experimenteren met een aantal voor ons nieuwe gewassen."

Jouw verhaal

Ben jij ook bezig met de omschakeling naar de circulaire landbouw? We zijn nieuwsgierig naar jouw ervaringen, valkuilen en successen! Deel jouw verhaal via redactie@kiempunt-limburg.nl.