Het voedselbos als alternatief agrarisch systeem

Begin dit jaar werden in het Limburgse Baexem de eerste bomen van een voedselbos geplant op het bedrijf van een melkveehouder. Inmiddels maakt een tweede agrariër in Limburg plannen voor de overstap naar een voedselbos. Nieuwe Oogst sprak met Erik Rietjens, medewerker bij landschapsontwikkelaar bij stichting IKL in Nieuwstadt, en gespecialiseerd in het ontwerpen van voedselbossen als alternatief agrarisch systeem. Wat maakt een voedselbos aantrekkelijk?

Een voedselketen echt duurzamer maken begint op het land. Wie de voedselketen duurzaam en lokaal wil maken, heeft volgens Rietjens andere landbouwsystemen nodig. "Met de huidige lage prijzen en hoge subsidies voor traditionele landbouwproducten, de aanslag op bodem en biodiversiteit en het veranderende klimaat biedt een voedselbos zo'n alternatief."

Rietjens is als deelnemer aan het Limburgse LOF-programma bijgepraat over true pricing: wat is de eerlijke prijs van een product als je alle ecologische en sociale aspecten van een productieproces meeweegt? "Als je op die manier rekent, dan komt het voedselbos er goed vanaf."

Zelfvoorzienend

Een voedselbos is een zelfvoorzienend ecosysteem waaruit vrijwel het hele jaar onder meer groente, fruit, noten, kruiden en paddenstoelen kunnen worden geoogst. Daarnaast hebben de ontwerpers veel aandacht voor landschapselementen als poelen, struwelen en hagen.

Volgens Rietjens past het voedselbos prima bij een gemengd bedrijf of in combinatie met zorglandbouw. "Het duurt gemiddeld zeven jaar voordat je goed kunt oogsten. Zorglandbouwers kunnen die tijd financieel overbruggen omdat ze met zorg een inkomstenbron hebben. Cliënten die dat leuk vinden, kunnen meehelpen met allerlei werkzaamheden zoals de aanplant en de oogst."

Complexe systemen

Volgens Rietjens is geen enkele consument principieel tegen gezond en lokaal voedsel voor een eerlijke prijs. Maar zowel een voedselketen, inclusief de logistiek, als de voedselproductie zijn complexe systemen, weet de LOF-deelnemer. "Om die te veranderen heb je visie nodig, moet je stimuleren en faciliteren en tegelijkertijd geduld hebben en hopen dat de tijd rijp is voor verandering."

Over het verdienmodel van een voedselbos heeft Rietjens weinig zorgen. De opbrengsten zijn divers en dat vraagt om een lokale afzetmarkt bij onder meer restaurants. "Je zult nooit een grote klapper maken, maar de risico's zijn goed gespreid."

Daarnaast zijn allerlei samenwerkingsverbanden mogelijk, die de komende maanden in het LOF-programma onder de loep worden genomen. "Zoals zorgboerderijen die hun oogst delen en maaltijden maken die goed geconserveerd als thuismaaltijd kunnen worden aangeboden aan consumenten."

Lees ook 'Van melkkoeien naar Voedselbos' over het eerste Limburgse voedselbos.

Bron: Nieuwe Oogst