Europees fonds voor een rechtvaardige transitie
Waarvoor is het JTF bedoeld?
Het Just Transition Fund (JTF) draagt bij aan de overgang naar een Klimaatneutraal Europa. Hoofddoel van het JTF is regio’s die sterk afhankelijk zijn van inkomsten en werkgelegenheid uit fossiele brandstoffen op een rechtvaardige gelijkwaardige manier in staat te stellen een energietransitie in te gaan. Een transitie die rekening houdt met de sociale- en economische aspecten en de milieueffecten. Het totale JTF-budget voor Nederland bedraagt circa € 630 miljoen. Het programma loopt van 2021 tot 2027.
Het transitiefonds ondersteunt gebieden die het zwaarst door de overgang naar klimaatneutraliteit worden getroffen en voorkomt dat de regionale verschillen binnen de Europese Unie groter worden. Om Europa in 2050 volledig klimaatneutraal te maken, is transitie van de emissie-intensieve industrieën nodig, wat gepaard gaat met grote sociaal-economische uitdagingen. Het transitiefonds biedt kwetsbare gebieden hiervoor financiële steun.
JTF in Zuid-Nederland
In Zuid-Nederland zijn Noord-Brabant, Limburg en Zeeuws-Vlaanderen/Vlissingen-Oost als JTF-gebieden aangewezen. Deze gebieden ontvangen ieder circa € 58,5 miljoen aan JTF-middelen. Op de website leest u de regiospecifieke invulling van het JTF. In deze video vertellen de Zuid-Nederlandse gebieden waarom het JTF zo belangrijk is voor hun regio.
Zuid-Limburg (Chemelot Campus)
Specifieke regio’s en mensen in staat te stellen om te gaan met de sociale, economische en milieueffecten van de transitie naar een klimaatneutraal Europa
Het opvangen van de sociaaleconomische gevolgen van de energie- en grondstoffentransitie van de chemie staat centraal in de JTF-inzet van Zuid-Limburg. De fossiele chemie, gecentreerd op chemiecluster Chemelot, zorgt voor veel directe én indirecte banen. Veel fossiele banen gaan echter met de transitie naar een duurzame industrie verloren. Dit leidt ook tot baanverlies in andere sectoren. Ook zorgt de transitie ervoor dat er andersoortige kennis en vaardigheden aan werknemers in de chemie wordt gevraagd. Bovendien dreigt er een mismatch op de arbeidsmarkt te ontstaan: enerzijds neemt de krapte op de arbeidsmarkt toe door de klimaattransitie, met name voor technisch en ICT-personeel, anderzijds beschikken werkzoekenden niet over de juiste skills om werk te vinden.
Om deze transitie-effecten op te vangen, zet Zuid-Limburg het JTF in om nieuwe, duurzame banen te creëren, waarbij het Chemelotcluster als basis dient voor toekomstbestendige, duurzame werkgelegenheid in de groene chemie en in aanpalende sectoren (diversificatie). Daarbij ligt de focus op circulair materiaalgebruik (mechanische en chemische recycling, restafval als grondstof), biogrondstoffen en een duurzame energievoorziening (elektrificatie, waterstof). Om binnen deze thema’s tot nieuwe banen te komen, ondersteunt het JTF de ontwikkeling en toepassing van kennis en innovatie én investeringen in benodigde technologieën, systemen, infrastructuur. Ook ondersteunt het JTF arbeidsmarktinzet gericht op een veerkrachtige en weerbare beroepsbevolking in het licht van de transitie.
Het JTF in Zuid-Limburg zet in op drie sporen:
- Vernieuwing en versterking van de regionale economie: circulaire innovatie en toepassingen
- Investeringen in technologie, systemen en infrastructuur: circulaire fundament
- Een wendbare en weerbare beroepsbevolking: circulaire human capital agenda
Zie deze video waarom het JTF belangrijk is voor Zuid-Limburg.