Online winkelen is populair. De afgelopen tien jaar zijn de onlinebestedingen in Nederland volgens brancheorganisatie Thuiswinkel.org gestegen van circa 10 miljard tot bijna 26 miljard euro. Volgens het CBS hebben de coronamaatregelen in 2020 en 2021 geleid tot een groei van 40 tot 60% in het aantal onlineaankopen. De verwachting is dat ook na de coronacrisis sprake blijft van een verdere verschuiving van fysiek winkelen naar online winkelen.

Deze sterke groei van de e-commerce zorgt voor praktische problemen bij bedrijven in de logistieke keten tussen de webshop en de pakketbezorger. De arbeidsmarkt is krap, automatisering in de vorm van robots of machines is erg  kostbaar en de effecten van de bezorgeconomie op het klimaat en milieu moeten geminimaliseerd worden. Er ligt dus een forse uitdaging om de logistieke sector te innoveren zodat deze nu en in de toekomst aan de vraag kan voldoen en medewerkers efficiënt en duurzaam inzetbaar kunnen werken.

SLEM

In Limburg is een samenwerkingsverband van 15 partners actief in het kader van het OPZuid-project “Slimmer Logistiek E-fulfilment Management” (SLEM) om dit probleem aan te pakken. Het consortium wordt aangevoerd door de regionale ontwikkelingsmaatschappij van Limburg LIOF. Business developer en projectleider Rob Wammes van LIOF legt de centrale probleemstelling van het project uit: “Wij hebben vanuit LIOF een groot netwerk in de logistieke sector en spreken vele ondernemers uit de branche. Zij geven bijna allemaal aan dat zij mensen tekort komen om de grote hoeveelheid pakketten aan te kunnen, zonder in te leveren op de service. Het feit dat buitenlandse medewerkers door de pandemie terug naar hun land van herkomst zijn gegaan, heeft het tekort aan beschikbare werknemers alleen maar verder versterkt. Hierdoor moeten de huidige medewerkers meer en sneller hun werkzaamheden uitvoeren, waardoor zij een steeds hogere werkdruk ervaren.”

De doelstelling van het SLEM-project is om deze investeringsdrempel voor bedrijven in de logistieke keten te verlagen. Rob Wammes legt uit: “In het project ontwikkelen wij hiervoor verschillende oplossingen. De focus ligt op de vraag hoe innovatieve technieken met slechts een beperkte modificatie-inspanning in logistieke bedrijfsprocessen kunnen worden toegepast.” Het eerste werkpakket betreft de ontwikkeling van technische hulpmiddelen om medewerkers te ontlasten in hun werk. Daarbij gaat het onder andere om automatisering zoals robotarmen en automated guided vehicles die relatief eenvoudig gemodificeerd en ingezet kunnen worden. Het tweede werkpakket betreft de bevordering van kennisoverdracht tussen medewerkers. Er wordt software ontwikkeld voor augmented reality brillen die medewerkers tijdens hun werkzaamheden gebruiken om sneller en efficiënter te werken. Dit moet het maken van fouten en daarmee gepaard gaande extra tijdsinvesteringen voorkomen. Het derde werkpakket betreft de ontwikkeling van een Artificial Intelligence (AI) algoritme waarmee data op pakketten eenvoudiger kan worden verwerkt. Daardoor wordt bijvoorbeeld sneller gecontroleerd of een pakket uit het buitenland voldoet aan de vereisten van de douane. Tijdrovende douane-administratieprocessen, veroorzaakt door onder andere de Brexit, worden daarmee aanzienlijk versneld.

Met deze drie innovatieve en handzame oplossingen hoopt het SLEM-project de drempel te verlagen voor ondernemingen om hun logistieke processen te vernieuwen. Binnen sommige werkpakketten zijn al de eerste testen uitgevoerd op locatie bij de partners om te kijken hoe de versnelde modificatie en toepassing in de praktijk werken. Met de ontwikkeling uit het SLEM-project kunnen al een aantal toekomstige problemen verholpen worden. Rob Wammes geeft een voorbeeld : “Bij één van de partners hebben we de augmented reality bril met de speciaal ontwikkelde software getest. In de test werd een medewerker gevraagd om een aanvoerslang te monteren. Dit kon op twee manieren, onder- of bovenlangs. Met behulp van de ontwikkelde software die op de augmented reality bril werd gepresenteerd, kreeg de medewerker instructies om de slang onderlangs aan te brengen. Bovenlangs gemonteerd, zou de aanvoerslang te snel slijten, waardoor men over twee jaar alle montagewerkzaamheden opnieuw zou moeten uitvoeren. Doordat de medewerker werd geïnstrueerd om het anders te doen, is het montageproces efficiënt en goed verlopen.”

Na de start van het project in 2019, heeft het door de COVID-19-pandemie echter wel een jaar vertraging  opgelopen. Rob Wammes blikt terug: “Het project heeft wat opstartproblemen gehad door wisselingen in de bemensing. Ook het feit dat we in de afgelopen jaren nauwelijks fysiek konden afspreken, zorgde ervoor dat de motivatie voor het project bij de partners wat wegebde.” Sinds medio 2021 loopt het echter weer op rolletjes: “Afgelopen jaar hebben we een wijzigingsverzoek voor verlenging van de looptijd ingediend bij Stimulus. We hebben even pas op de plaats gemaakt om de verwachtingen scherp te stellen en te kijken hoe we met elkaar verder willen samenwerken. Stimulus heeft met ons meegedacht en de verlenging gehonoreerd. Het project loopt nu op schema en er is vertrouwen bij de partners dat de projectdoelstellingen daadwerkelijk voor medio 2023 kunnen worden gerealiseerd. Door fysieke meetings, workshops en bijeenkomsten zijn alle betrokkenen weer volop gemotiveerd om hun schouders eronder te zetten. Ik vind het geweldig om te zien dat het project echt weer leeft.”

De in het consortium betrokken partners maken volgens Rob Wammes het project uniek: “Het samenwerkingsverband bestaat uit onder andere LIOF als penvoerder, kennisinstellingen zoals Fontys, de TU/e en de Universiteit Maastricht mkb- en grote logistieke partijen zoals Herbalife en Schneider. Kennis die bij de kennisinstellingen voorhanden is, wordt direct toegepast op de werkvloer van logistieke bedrijven. En de betrokkenheid en het commitment van dergelijke grote partijen geeft aan dat er sprake is van een groot probleem in de logistieke sector. Dit geeft ook de ultieme mogelijkheid om de kennis die bij de kennisinstellingen is geborgd toe te passen op de werkvloer bij logistieke bedrijven” De toekenning van de OPZuid-subsidie heeft hierbij een grote rol gespeeld. Hoewel de partijen reeds samen deel uit maakten van het samenwerkingsverband Smart Logistics Center Venlo, was er nog geen sprake van samenwerking om dit probleem op te lossen. Om hen een duwtje in de rug te geven, diende LIOF namens de partners een OPZuid-aanvraag in. De subsidie stimuleert hen om zelf ook tijd en middelen te investeren en daadwerkelijk te gaan samenwerken aan oplossingen voor de hele keten.”

Wat de toekomst betreft is het consortium ambitieus: “We hopen dat de innovaties landen bij partners binnen én buiten het samenwerkingsverband. Wij zijn gestart met het delen van de eerste projectresultaten in onze logistieke nieuwsbrief en krijgen veel respons van bedrijven die geïnteresseerd zijn om ook gebruik te maken van deze technieken. Als partijen met ons willen meedenken, dan nodigen wij ze van harte uit om contact met ons op te nemen. Wij hopen immers dat deze technieken echt een bijdrage kunnen leveren aan het opnieuw inrichten van werkprocessen in de logistieke sector. Alle input daarbij is van harte welkom.”. Maar bovenal hoopt het consortium met de innovaties uit deze proeftuin een transitie op gang te brengen, waarbij werkprocessen in de logistieke sector efficiënter ingericht worden, de automatiseringsgraad verhoogd wordt en de werkdruk lager wordt. Door op al deze fronten in te zetten, is de logistiek klaar voor de uitdagingen van zowel vandaag als morgen!

Bron: Stimulus