Hoe boeren over vijf jaar 100.000 voetbalvelden aan bouwmateriaal voor woningen telen

Lukt het Nederlandse boeren om over vijf jaar 50.000 hectare aan hennep, stro, olifantsgras of andere vezels te verbouwen? En om daarmee 30 procent van alle woningen met natuurlijke bouwmaterialen te bouwen? Ja, zeggen experts. ‘De bereidwilligheid is er, nu nog de contracten.’

Credits: WeGrow

De Nederlandse bouwsector mocht vanaf 2023 in totaal nog 47 miljoen ton CO2 uitstoten om binnen de Nederlandse doelstelling van het Klimaatakkoord van Parijs te blijven. Dat stelt dat de aarde maximaal 1,5 graad mag opwarmen. Het zogeheten CO2-budget is bijna op, want in 2027 is de Nederlandse bouw naar verwachting door het budget van 47 miljoen ton uitstoot heen.

In 2032 overschrijdt de bouw met zijn CO2-uitstoot scenario’s om binnen een opwarmingsniveau van 1,7 graad te blijven. Tenminste, als we zo doorgaan. Bouwen met natuurlijke grondstoffen als hout en vezelgewassen als hennep, vlas, stro of olifantsgras kan die CO2-uitstoot fors verlagen.

Zijn er straks genoeg biobased bouwmaterialen?

Wat is daar voor nodig? Boeren die vezelgewassen verbouwen, fabrieken die deze gewassen verwerken tot bouwproducten, aannemers die gaan bouwen met biobased bouwmaterialen en projectontwikkelaars, beleggers en woningbouwcorporaties die hen hiertoe opdracht geven. Dat heet in jargon een keten vormen.

Sinds de Nederlandse overheid twee jaar geleden de Nationale Aanpak Biobased Bouwen (NABB) startte en hiervoor 200 miljoen subsidie beschikbaar stelde, gaat het hard. Er worden inmiddels tienduizenden woningen gebouwd en geïsoleerd met natuurlijke materialen.

De grote vraag is nu: kunnen bouwers over vijf jaar genoeg natuurlijke grondstoffen kopen van Nederlandse boeren om voldoende biobased woningen te kunnen bouwen? Daar draaide het om tijdens het jaarlijkse congres van WeGrow, het platform over biobased bouwen en verbouwen. Via de Benchmark Biobased Bouwen schetsten WeGrow en kennisinstituut Duurzaam Gebouwd de stand van zaken.

Boeren willen wel

Laten we beginnen met de boeren. Volgens de nationale aanpak zouden in 2030 op 50.000 hectare landbouwgrond, dus 100.000 voetbalvelden, gewassen voor de bouw geteeld moeten worden. In 2035 al 150.000 hectare. Eind 2024 gebeurde dat op 7.500 hectare. Daar werd vooral hennep en vlas geteeld. ‘De bereidwilligheid om de gewassen te gaan telen is er, maar we zijn er nog niet’, zegt Lars Hillewaere, business developer carbon farming bij LTO Bedrijven. ‘Wij zien dat heel veel boeren dit nu al gaan doen, terwijl ze nog geen zekerheid hebben over de afzet’.

Nu komen nog veel natuurlijke bouwmaterialen uit het buitenland. ‘Als LTO willen we die niet uit het buitenland halen, maar die teelten zijn vaak al een stuk verder dan in Nederland. We kunnen dus leren van de landen om ons heen en kennis en materialen uit het buitenland halen, zolang het aanbod uit Nederland klein is’, zegt Hillewaere.

Limburg deelt kennis

Qua teelt lopen de provincies Drenthe en Groningen (hennep) en Zeeland en Flevoland (vlas) voorop. Volgens projectleider duurzame landbouw Patrick Lemmens van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) moeten Nederlandse telers gestimuleerd worden om te veranderen. ‘We hebben het hier over biobased. Misschien moet daar ook een keer dutch-based achter komen’, zegt hij. ‘Laten we niet alleen voeding produceren voor onze monden, maar ook voor de kennis en innovatie in ons land.’

Om telers te stimuleren over te stappen op nieuwe gewassen heeft de bond het platform nieuwe teelten Limburg opgezet. Dat werkt samen met de Wageningen University, grote bedrijven en hogescholen. Het geeft demonstraties, doet onderzoek en laat boeren onderling kennisdelen. ‘Ondanks de politieke tegenwind is de teelt van vezelgewassen echt aan de gang en niet meer te stoppen’, zegt Lemmens.