Aangeboden door onze partner PreZero – In de aanloop naar 2030 staan organisaties voor een forse uitdaging: het verminderen van het gebruik van grondstoffen en het sluiten van grondstofketens. De circulaire economie is geen “ver-van-ons-bedshow” meer, maar een harde realiteit die vraagt om keuzes. Een belangrijk hulpmiddel daarbij is de R-ladder. Maar wat is die R-ladder precies? En waarom is het zo’n krachtig hulpmiddel?

Wat is de R-ladder?
De R-ladder ordent circulaire strategieën van hoog naar laag. Hoe hoger op de ladder, hoe meer grondstoffen worden bespaard. Bovenaan staat Refuse (weigeren, oftewel: voorkomen dat afval überhaupt ontstaat). Onderaan staat Recover (verbranden met energieterugwinning).
De ladder telt tien treden en kan worden samengevat in drie categorieën:
- Product slimmer gebruiken en maken (R0-R2) – strategieën gericht op afvalpreventie.
- Levensduur verlengen van product en onderdelen (R3-R7) – strategieën voor hergebruik, reparatie en herfabricatie.
- Nuttig toepassen van materialen (R8-R9) – strategieën voor recycling en energieterugwinning.
Het model helpt organisaties niet alleen om hun huidige positie te bepalen, maar ook om te zien waar verbeterkansen liggen.
Slimmer gebruiken en maken: Refuse, Rethink en Reduce
De hoogste trede, Refuse, is meteen de meest confronterende. Het vraagt: hebben we dit product of deze grondstof wel écht nodig?
‘Refuse klinkt eenvoudig, maar in de praktijk vraagt het lef,’ zegt Jara Korstanje, Manager Zero Waste bij PreZero. ‘Het kan wrijving opleveren in de keten en vraagt vaak om stevige keuzes. Maar het voordeel is groot: minder afval kan bijvoorbeeld lagere kosten betekenen.’
Een concreet voorbeeld is het afvalpreventieplan dat veel organisaties met hulp van PreZero opstellen. Daarin staat welke stappen een organisatie de komende jaren zet om afval te vermijden. Zo kan een organisatie niet alleen onnodige inkoop van producten en materialen voorkomen, maar ook emissies en stijgende kosten voor restafval.
De tweede trede, Rethink, draait om innovatie: heroverweeg bestaande processen of producten. Denk aan Green Collective, een initiatief waar afvalinzamelaars samen, via gecombineerde routes rijden in plaats van ieder apart. Zo zijn er minder vrachtwagens nodig, daalt de CO₂-uitstoot, en wordt de logistiek efficiënter.
Reduce is de derde stap: het verminderen van grondstof- en energiegebruik. Dat kan variëren van het slimmer ontwerpen van verpakkingen tot het inzetten van efficiëntere productielijnen. Voor veel bedrijven betekent dit naast milieuvoordelen ook een concurrentievoordeel, zeker nu klanten steeds vaker kiezen voor duurzame aanbieders.