Boer maakt cirkel rond met duurzame houtteelt

Snelgroeiende houtfabriekjes die een belangrijke bijdrage leveren aan de transitie naar een duurzame landbouw. Boer Smolenaers krijgt er energie van. "Elke morgen als ik opsta, besef ik: we hebben de juiste keuze gemaakt."

Trots kijkt Paul Smolenaers uit over zijn akker aan de Hardsteeg in het Limburgse Nederweert. Waar voorheen mais, tarwe en suikerbieten groeiden, staan nu bijna duizend jonge kiriboompjes.

In de winter van 2018 stonden Paul en Inge Smolenaers met hun bedrijf op een T-splitsing. "De vraag was: slaan we linksaf en gaan we nog een keer investeren om onze varkenshouderij toekomstbestendig te houden? Of gaan we rechtsaf en kiezen we voor een nieuw avontuur?"

Het echtpaar koos voor het laatste en meldde zich aan voor de saneringsregeling. Zeker voor Paul Smolenaers was het geen eenvoudige beslissing. De veehouderij was zijn leven. Met grote toewijding bestierde de Limburgse boer tien jaar lang het varkensbedrijf waar zijn vader Piet in 1972 de basis voor legde. 'Van het levenswerk van je ouders doe je niet zomaar afstand, maar kijkend naar de toekomst was dit wel de verstandigste keuze', zo memoreert de ondernemer in hart en nieren.

"De samenleving verandert, als veehouder krijg je met steeds strengere eisen te maken. Daarbij speelde ook mijn leeftijd een rol. Ik ben nog relatief jong. Als ik iets anders wilde gaan doen, was dít het moment," vervolgt Smolenaers.

Een nieuwe toekomst

Nadat de varkensstallen waren afgebroken, werd het terrein opnieuw ingericht en op een natuurlijke manier in het landschap ingepast. Vanaf maart 2023 kon Smolenaers letterlijk gaan bouwen aan een nieuwe toekomst. Onder meer met duurzame materialen, afkomstig uit zijn gesaneerde stallen, bouwde hij samen met zijn vader een nieuwe loods.

Een groot deel van deze ruimte verdeelde de Nederweertenaar in houten units die hij nu als opslagruimten aan ondernemers en particulieren verhuurt. In een ander deel van de loods staan de machines die hij gebruikt om zijn land te bewerken.

En dan is er nog een kleinere ruimte waar Smolenaers krekels kan kweken als de eiwitmarkt erom vraagt. "Nadat ik met mijn varkensbedrijf was gestopt, heb ik me gericht op de insectenteelt." De krekels worden verwerkt tot krekelpoeder en zitten boordevol eiwitten, vezels en vitaminen.

"Door de coronacrisis stortte de afzetmarkt helaas in. Sindsdien staat de productie van de insecten op een laag pitje. Ik houd de krekelpopulatie nu in stand, zodat ik eventueel kan opschalen als de vraag weer aantrekt," licht de agrariër toe.

Houtteelt als verdienmodel

De ondernemer is altijd op zoek naar nieuwe kansen om te verduurzamen. Daarbij kijkt Smolenaers verder dan de grenzen van zijn eigen bedrijf. Als een van de eerste agrariërs in Nederland sloot hij zich in 2023 aan bij Dealin.Green. Dit is een platform waarin de volledige levenscyclus van jonge plant tot verwerkt natuurproduct – biobased – in één keten is ondergebracht.

Ook in de akkerbouw worden de eisen strenger, merkt Smolenaers. "Daarom was ik op zoek naar een teelt waarin ik heel veel goede dingen voor mens, natuur en milieu kan combineren. Het werd de houtteelt. Hout heeft de toekomst."

Smolenaers wijst naar een kiriboompje, recht voor hem op de akker. "In slechts zeven jaar tijd groeit dit uit tot een boom van wel 10 meter hoog, met een doorsnede van 40 centimeter. De kiri, ook wel Anna Paulowna genoemd, houdt veel meer CO₂ vast dan andere bomen," legt hij uit.

Oplossing voor stikstofprobleem

En het boompje heeft volgens de Limburgse ondernemer nog meer voordelen: "Het bevordert de biodiversiteit, verrijkt de bodem, houdt water vast en draagt ook nog bij aan een oplossing voor het stikstofprobleem. Sterker nog: als alle akkerbouwers in Nederland op 5 procent van hun akkers kiribomen planten, is dit probleem opgelost."

De bestemming van zijn bomen staat al vast. Eenmaal volgroeid krijgen de kiri's een nieuw leven. Bijvoorbeeld als duurzame trap, gefabriceerd door Upstairs Traprenovatie. 'Dit hout is oersterk, heel licht en sterk isolerend en daarmee uitermate geschikt voor de bouw. Het voelt goed om hieraan bij te dragen', zegt Inge Smolenaers, die haar man Paul bij zijn werk op het land en in de loods ondersteunt.

Levensduur verlengen

Maar daarmee is de cirkel nog niet rond, weet het Limburgse echtpaar. "Weet je wat zo bijzonder is aan de kiriboom? Als hij na zeven jaar wordt gekapt, begint hij gewoon weer opnieuw te groeien. Zo kun je de levensduur van deze boom wel zeven keer verlengen," geeft Paul Smolenaers aan.

Een gunstige bijkomstigheid. "Dat maakt de houtteelt als verdienmodel zeer geschikt om door te geven aan de volgende generatie. In ons geval misschien wel aan onze dochters Bente en Marit. Een fijne gedachte voor later," besluit de ondernemer.

Bron: Nieuwe Oogst