4 november 2019
Praktijkverhalen
0 reacties
245x bekeken
Verwacht geen gelikt kantoor of een hangar vol apparatuur en knipperende schermen. Jan Theeven houdt het zo simpel mogelijk en we spreken dan ook gewoon af bij hem thuis. De laptop wordt open geklapt om de resultaten van zijn werk te laten zien: een ‘foto’ van een perceel die prijsgeeft wat je met het blote oog niet kunt zien. Het levert de boer essentiële inzichten op.
Na een carrière als luchtgevechtsleider wil Theeven een nieuwe weg inslaan. Maar wat dan? “In 2016 was ik op Schiphol en zag bij een elektronicawinkel de eerste drones in het schap liggen. Ik begon te denken over de mogelijkheden, zoals luchtfoto’s maken tijdens evenementen. Maar ik ben ook altijd al geïnteresseerd geweest in natuur en landbouw en ontdekte dat ik met de juiste apparatuur ik deze sector zou kunnen helpen te innoveren.” Met gespaard geld schaft hij de drone en een multispectrale camera aan en haalt de benodigde brevetten en vergunningen.
Bemesten op maat
Theeven komt in 2017 in contact met adviesbureau Arvalis dat onderzoek wil doen naar de bemestingsbehoefte van vollegrondsteelten; een tweejarig project met 11 telers, meer dan 20 percelen en 5 gewassen. Theeven verzorgt de dronevluchten, per perceel twee keer per seizoen. Een perceel levert makkelijk 200 foto’s op, die Theeven met behulp van slimme software tot een totaalbeeld combineert. Dat ene beeld geeft inzicht in de fotosynthese van het gewas.
Op basis van de uitkomsten selecteert teelttechnisch adviseur Chris van Laarhoven vervolgens de locaties waar een plantsapmeting gedaan moet worden. De combinatie van die twee analyses geeft uiteindelijk belangrijke informatie over of en wat het gewas op welke plek nodig heeft aan nutriënten. De teler bemest dan op de aangegeven coördinaten exact die stoffen. Theeven: “Waar voorheen een perceel met een bepaald gewas standaard dezelfde bemesting kreeg met dezelfde frequentie, kan er nu op maat worden gewerkt. En dat kan een groot verschil maken, in de vorm van kostenbesparingen, een hogere opbrengst of een hogere kwaliteit.” Kortom: precisielandbouw in optima forma. Goed voor de plant, voor de bodem en voor de boer.
Om een stap verder te kunnen gaan, is meer onderzoek nodig. Daarom stappen Jan Theeven en Chris van Laarhoven naar LIOF om financiële steun voor hun ‘Precisielandbouw 2.0’ onderzoek te vragen. Theeven: “Dat was nog een hele klus, want je moet heel goed beschrijven wat je precies gaat doen en wat het potentieel daarvan is. Gelukkig hebben we uiteindelijk de LBDF subsidie gekregen en konden we september 2018 aan de slag.”
“Bemesten op maat kan kosten besparen, of een hogere opbrengst of kwaliteit opleveren"
Het meest gebruikte algoritme in de precisielandbouw is NDVI. om te inventariseren of de geobserveerde plekken levende vegetatie bevatten.
De multispectrale camera kan verschillende 'lagen' vastleggen. Elke laag vertelt een ander verhaal over de toestand van het gewas. Met aanvullende plantsapmetingen op locatie kan er daadwerkelijk betekenis worden gegeven aan de verschillende kleuren.
De optimale stikstofbalans
Vollegrondsteelten als prei zijn uitdagend om rendabel te verbouwen, zeker met de steeds strengere regels die de overheid stelt. Chris van Laarhoven: “Prei is zeer gevoelig voor een optimale stikstofbalans. In de Brabantse en Noord-Limburgse zandgronden vormt dit een uitdaging. Vanwege de structuur is er veel uitspoeling van stikstof in de vorm van nitraat richting het grondwater. Prei vraagt tegelijkertijd relatief veel stikstof om voldoende opbrengst te halen. De overheid stelt echter steeds strengere eisen aan de toegestane hoeveelheid nitraat in het grondwater. Bovendien kan overbemesting leiden tot een ophoping van nitraat in de bladeren, waardoor de plant korte in plaats van de gewenste lange suikers gaat aanmaken. Deze korte suikers trekken ongedierte en schimmels aan, die weer extra gewasbeschermingsmiddelen vereisen. Kortom: telers streven naar de perfecte stikstofbalans, waar uitspoeling van nitraat naar het grondwater wordt beperkt en anderzijds genoeg stikstof voor optimale groei van de plant en een constante kwaliteit. Het bepalen van de juiste bemestingsstrategie verschilt per ras, akker en grondsoort, maar de methodiek hiervoor is vaak grof, omslachtig en duur. Als we beter gaan begrijpen wat de prei echt nodig heeft en hierdoor minder KAS (stikstofhoudende kunstmest, red.) hoeven te gebruiken, kunnen hopelijk veel preitelers een gezond rendement behalen en doorgaan.”
“We moeten beter gaan begrijpen wat een gewas echt nodig heeft.”
Indrukwekkende resultaten
De eerste onderzoeksresultaten zijn al zeer interessant en bemoedigend voor telers. In 2018 onderzochten Theeven en Van Laarhoven de eerste preipercelen van twee telers. Door de extreme temperaturen kwam veel meer nitraat vrij uit de compost dan normaal. Ondanks dat groeide het gewas op bepaalde plekken niet goed. Normaal wordt er dan standaard bijbemest met extra KAS. Met de dronebeelden werden ook andere slecht groeiende plekken in het perceel zichtbaar. Van Laarhoven: “Op enkele plekken hebben we plantsapmetingen gedaan en konden daarmee zien dat extra bladvoeding in de vorm van molybdeen, borium en ijzer nodig was in plaats van de standaard KAS. Door deze aanpak kon bijna overal een ronde KAS strooien bespaard worden. Uitspoeling van nitraat was ook substantieel minder dan normaal. Deze aanpak leverde dus al met al een betere kwaliteit op tegen aanzienlijk minder kosten en met minder uitspoeling!”
In 2020 worden ook de resultaten bekend met andere gewassen, zoals aardappelen.
“Het bemesten op maat leverde een betere kwaliteit op tegen aanzienlijk minder kosten en met minder uitspoeling!”
Wildschade exact in beeld
Door het werk van EagleDrone aan het Arvalis-onderzoek wist ook Anton Winkelmolen van GreenTechLab op de Fontys-campus in Venlo Theeven te vinden. GreenTechLab legt aan studenten technische vraagstukken voor waar boeren mee te maken hebben. Het vraagstuk van een goede wildschadetaxatie leidde al snel naar EagleDrone. Winkelmolen: “Wilde zwijnen of dassen kunnen serieuze schade aan een akker van bijvoorbeeld maïs veroorzaken. Maar als de taxateur dat ter plekke gaat bekijken, krijgt hij vaak geen goed totaalbeeld. Dat krijg je immers alleen vanuit de lucht! Discussies over de omvang van de schade zijn het gevolg. Met de dronebeelden kunnen we exact aantonen waar en hoeveel schade er is. Boeren kunnen met die analyse in de hand een goed onderbouwd beroep doen op het Faunafonds en een eerlijke vergoeding krijgen.” Theeven: “De studenten van GreenTechLab hebben een stukje software ontwikkeld waarmee de dronebeelden gekoppeld worden aan een rekenmodule. Om bij te kunnen dragen aan dit soort nieuwe projecten, boeren met een verhaal te ontmoeten en ook nog eens op heel mooie plekken te komen, dat is echt een prachtige combinatie.”
Voorbeeld van een overzichtsbeeld van de wildschadeplekken op een perceel korrelmaïs
Bekijk ook de video van Omroep Venlo over de wildschadetaxaties >
Toekomst
Voor Theeven zijn de recente projecten dan ook nog maar het begin. Hij ziet nog volop potentieel voor landbouw- en natuurorganisaties. Voor Natuurmonumenten bracht hij al eens de verspreiding van de blauwalg in beeld en de aanwezigheid van een ongewenste exoot. “Alles wat zich aan de oppervlakte bevindt, kan ik in beeld brengen. Om dit goed te kunnen doen, moet je enerzijds goed en veilig kunnen vliegen en anderzijds gedegen en up-to-date kennis hebben van de software en apparatuur. Dus ik durf wel te beweren dat niet veel mensen kunnen wat ik doe. De resultaten van de dronebeelden combineren met de metingen en expertise van inhoudelijk specialisten, zoals die van teelttechnisch adviseurs, maakt de uitkomsten echt waardevol. Ook voor mij is het steeds heel spannend wat eruit komt: gaan we het verschil maken, kan je hier echt je voordeel mee doen? Voor de komende tijd is het een kwestie van mensen laten zien wat ik doe en wat het ze kan opleveren.”
Meer informatie
Agrariërs, adviseurs en onderzoekers: nieuwsgierig geworden of ideeën gekregen voor een nieuwe toepassing? Neem contact op met Eagle Drone >