20 september 2019
Praktijkverhalen
0 reacties
171x bekeken
Als ik aankom bij het bedrijf van Frank Vissers in Meerlo zie ik het meteen: hier wordt met zonne-energie gewerkt. Het dak van de varkensstal is van voor tot achter voorzien van zonnepanelen. Maar er is meer gaande dan dat. Vissers kijkt verder als het gaat om energie en helpt ook ondernemers een handje vanuit zijn rol bij Vereniging Innovatief Platteland (VIP). We praten over investeren en terugverdienen, over innovatieve technieken en over nuchter blijven denken.
Pionieren
Vissers is al bijna 30 jaar varkenshouder en keek bij ieder moment dat investeren aan de orde was naar de mogelijkheden voor energiebesparing en het terugwinnen van energie. Hij is een van de eerste Limburgse boeren die serieus aan de slag ging met hernieuwbare energie. “Ik was voorzitter van een studieclub voor boeren en heb me toen meer verdiept in het hele thema energie. We bezochten de fabriek van Scheuten in Venlo, een specialist in isolatieglas en zag dat er niet alleen in energiewinning maar ook in energiebesparing heel veel mogelijk is. Zelf ben ik zo’n 10 jaar geleden gestart met zonnepanelen op een deel van het dakvlak, goed voor 120 kiloWattpiek. Dat was een grote investering, maar dankzij een subsidieregeling was het wel interessant. In 2013 heb ik een tweede lichting zonnepanelen laten plaatsen en een warmtepomp. Met een collectief van pluimveehouders konden we het installatiebedrijf een bepaald volume garanderen en zo ook een goede prijs bedingen voor de zonnepanelen. Die gezamenlijke inkoop heeft deze investering echt mede mogelijk gemaakt. Nu wordt er met de panelen zo’n 250 kWp geproduceerd en dat is voldoende voor onze behoefte overdag. ’s Nachts en op minder zonnige dagen heb ik nog stroom nodig. De warmtepomp vraagt 30 procent aan elektriciteit ten opzichte van 100 procent gasvolume, hierdoor heb ik ruim 60 procent minder gas nodig dan voorheen. Zo ben ik nu bijna energieneutraal.”
"Gezamenlijk inkopen maakte de investering rendabel"
Samenwerking
Vissers benadrukt met zijn verhaal dat samenwerking belangrijk is bij energievraagstukken. “Er zijn steeds meer initiatieven waarbij je kunt aansluiten als ondernemer. Persoonlijk vind ik het ook interessant als we de connectie kunnen maken met burgers. Bedrijfsgebouwen benutten voor zonne-energie is bijvoorbeeld veel logischer én efficiënter dan op individuele woningen zonnepanelen leggen. Het ziet er ook beter uit. Met de VIP hebben we ons destijds verdiept in de mogelijkheden voor deelname aan de Postcode Roos-regeling, maar dat bleek in veel gevallen onvoldoende rendement op te leveren.”
Een Postcode Roos is een afgebakend gebied waarbinnen een lokale energiecoöperatie of producent haar deelnemers recht geeft op teruggave van de energiebelasting. Het gebied wordt bepaald door de postcode waar de productie-installatie staat. Dit 4-cijferige gebied vormt het hart van de roos en alle aan dit hart aangrenzende postcodegebieden kunnen deelnemen. Postcode Roos biedt 15 jaar lang vrijstelling van energiebelasting over de zonne- of windenergie die de deelnemers in een project gezamenlijk opwekken. Dit betekent dat zonnepanelen niet langer op het eigen huis of bedrijfspand hoeven te liggen, maar ook elders geïnstalleerd kunnen worden. Bijvoorbeeld op stallen en bedrijfsgebouwen in het buitengebied. VIP verkent momenteel opnieuw mogelijkheden voor deelname aan Postcode Roos.
Gangmakers in innovatie
Vissers stimuleert en initieert duurzame energieprojecten binnen het bestuur van VIP. “We inventariseren alle mogelijkheden en regelingen die er zijn en kijken waar de interesse liggen van onze leden. Vervolgens helpen we ze op weg door ze in contact te brengen met partijen. We moedigen ondernemers aan om niet alleen naar het eigen bedrijf te kijken, maar ook naar hoe je samen kunt verbeteren. We hebben bijeenkomsten georganiseerd over projecten met zonnepanelen, die vaak in de veehouderij kansen bieden. Maar ook over windenergie, het opzetten van een energiecoöperatie en biogasinstallaties op houtstook, wat interessant is voor tuinders. Als vereniging willen wij vooral initiëren en faciliteren, de uitvoering laten we aan andere partijen over. En nee, natuurlijk lukt niet alles. Om gebruik te kunnen maken van het Nederlandse gasnetwerk heb je hoogcalorisch gas nodig, terwijl biogas laagcalorisch is. We kwamen eens in contact met een partij die een apparaat had ontwikkeld waarbij laagcalorisch gas werd omgezet in hoogcalorisch gas. We hebben die partij toen met andere spelers in contact gebracht, want we zagen het potentieel. Uiteindelijk is dat niet gelukt doordat regelgeving en de complexiteit van het gastransport te grote obstakels vormden. Maar dat hoort erbij, je moet blijven denken in kansen!”
Rendabel of niet, dat is de vraag
Vissers mag dan een optimist zijn, hij is ook nuchter. “Een ondernemer heeft niets aan mooie praatjes, er moet wel winst gemaakt worden. Er is zekerheid nodig over de terugverdientijd. Daarom is het belangrijk om je goed te laten voorlichten, hulp te vragen bij het vinden van de juiste partners en een goede berekening te maken voor de eigen specifieke situatie.”
Omdat het om grote investeringen gaat, is de keuze niet zomaar gemaakt. “Stel je voor, je hebt 10 ketels staan en 2 gaan er stuk. Dan is het niet rendabel om een warmtepomp te installeren als de andere 8 nog niet zijn afgeschreven. Iedere boer is gewend om verder vooruit te kijken en weet wanneer het tijd wordt voor vernieuwen van stallen en van installaties. Het is zaak om als dat inzicht komt alle mogelijkheden te verkennen en dat vergt tijd. Regelgeving, subsidies, de techniek, de samenwerkingsverbanden: er komt heel wat bij kijken. Daarom helpen we ondernemers, met informatie, matchen van partijen en locaties, het gezamenlijk meten van resultaten en met rekenvoorbeelden.”
"Er komt heel wat bij kijken, dus verdiep je goed in de materie."
Afwachten of doorpakken
Vissers constateert dat de voorlopers al geïnvesteerd hebben, en dat de middengroep nog wat afwachtend is. “We praten over een terugverdientijd van 8 tot 15 jaar en dat is natuurlijk spannend. Maar ondernemers met toekomstambities kunnen echt serieus kijken naar hernieuwbare energie, dat blijkt uit de vele berekeningen die we hebben gemaakt. Het is belangrijk om voor jezelf inzichtelijk te maken wat je huidige energieverbruik is, wat er nodig is aan nieuwe aanschaf of vervanging en hiermee de optelsom te maken. Wij ondersteunen daar graag bij."
Voor de toekomst ziet Vissers kansen in windenergie en waterstof. “Er komen verbeterde versies van windmolens en er zijn kleinere molens waarvoor je sneller locaties zult kunnen vinden. Ook waterstof is veelbelovend, omdat je hiervoor het bestaande gas- en elektriciteitsnet kunt blijven gebruiken. Maar dat is nu nog te vroeg om als individuele ondernemer te overwegen, daarvoor zullen enkele grote partijen moeten overstappen op deze energiebronnen.”
"Laten we naar het grote plaatje kijken!"
Daarnaast hamert Vissers op een totaalvisie: “Laten we naar het grote plaatje kijken. Voedselproductie kost niet alleen energie, het is een belangrijke bron van energie! De kringloop wordt steeds efficiënter en wat we niet verbruiken hoeven we ook niet te winnen. Stallen zijn vaak al zo efficiënt gebouwd dat daarmee de energiebehoefte drastisch is verminderd. En als we nog meer over sectoren heen kijken, ben ik ervan overtuigd dat we nog meer stappen kunnen maken.”
Meer informatie
Meer informatie over Vereniging Innovatief Platteland:
www.innovatiefplatteland.nl
contact@innovatiefplatteland.nl
Meer over de PostCodeRoos regeling
Meer over hernieuwbare energie in de agrosector