Hoog tijd voor een innovatieve benadering van de krappe arbeidsmarkt

In de QuickScan die Etil maakte in opdracht van Provincie Limburg, worden 4 aanbevelingen gedaan om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt van de agrofoodsector in de toekomst te laten aansluiten.

1. Anticipeer op veranderingen Zorg dat onderwijs zo flexibel is dat het snel kan reageren op een veranderende vraag bij werkgevers, maar ook maatwerk kan leveren voor doelgroepen en kansen kan benutten die er op dat moment zijn.
2. Upgrade competenties Zorg dat er een goede doorstroom in opleidingsniveaus is en werk slim samen met andere regio’s en met ‘grijze’ sectoren. Kortom: denk buiten je eigen hokje.
3. Verbreed competenties Robotisering en automatisering gaat de komende jaren een vlucht nemen. De benodigde kennis verandert dan ook voortdurend, dus creëer een omgeving waarin medewerkers een leven lang kunnen leren en maak crossovers met andere vakgebieden.
4. Verbeter het imago van de sector Denk aan de lange termijn, laat zien dat je een geweldig innovatieve sector bent, juist in Limburg! Sluit aan bij de belevingswereld van medewerkers van morgen, laat jongeren zien welke mooie carrièreperspectieven zijn in de agrofood als ze hun opleiding kiezen en zorg voor een aantrekkelijk woon- en leefklimaat.

Een aardig praktijkvoorbeeld rond de laatste aanbeveling is de campagne van LTO Glaskracht, waarbij Vlogs uit de Kas jongeren een beeld geven van werken bij een glastuinbouwbedrijf. Gemaakt door jongeren, verspreid via een populair kanaal voor jongeren.

In de praktijk zien we al initiatieven ontstaan die op een andere manier dan gebruikelijk de arbeidsmarkt benaderen en passen bij de aanbevelingen.

1: Laat zien wat je betekent voor de samenleving

Stage lopen bij een bedrijf is belangrijk, maar dat is slechts één bedrijf. Bij de HAS wordt vanuit het concept Onderwijs in de Praktijk gewerkt. Studenten bezoeken in hun eerste jaar maar liefst 40 bedrijven in de agrofood, zodat ze een zeer divers beeld krijgen van de sector en zich zo ook goed kunnen oriënteren. Daarnaast wordt met real life cases gewerkt en gastsprekers. Directeur Frans van Leijden: “Door een persoonlijk en intensief contact te organiseren met mensen uit de praktijk zien we verschillende positieve effecten. Studenten van nu zijn nieuwsgierig naar de betekenis die je als bedrijf hebt voor de samenleving. Als ze dat uit eerste hand kunnen horen en ervaren, zorgt dat voor meer enthousiasme over werken in de sector. Dat je bijdraagt aan een goede gezondheid van mensen, dat je de wereld voedt; dat zijn allemaal dingen die jongeren inspireren.” Van Leijden ziet daarom ook wel iets in bedrijfsbezoeken als imagocampagne onder leerlingen van middelbare scholen. “Persoonlijk ervaren en het verhaal horen van de ondernemer zelf heeft veel meer impact dan een website of een brochure kan hebben. Het zou heel mooi zijn als agrofood bedrijven dat gezamenlijk organiseren.”

2: Leer millennials beter begrijpen

Bij Tomorrow’s Talent tijdens de Dutch Agri Food Week gingen 170 studenten en werkgevers gingen in 2 poules samen koken en eten, om zo elkaars leefwereld en ambities te ontdekken en beter te begrijpen. Broodnodig, want millenials (geboren tussen 1980 en 2000) vinden andere dingen belangrijk dan oudere generaties. Ze selecteren een werkgever steeds meer op zaken als werksfeer, flexibiliteit, aansluiting bij persoonlijke idealen, opleidings- en doorgroeimogelijkheden en minder op zaken als een vast contract of aanzien. Als werkgever kun je flink de plank misslaan als je je hiervan niet bewust bent.

De Brightlands Campus is een goed voorbeeld van een inspirerende werkomgeving waar jongeren op af komen. Met een open innovatiecultuur en traineeprogramma's creëer je een plek waar enorm veel valt te leren en door te ontwikkelen, vindt Sebastiaan de Rede, manager van de Chemelot Career Center.

Ook verschillende zaadveredelaars in Noord- en Midden-Limburg zien het belang in van een andere benadering die aansluit bij de wereld van jongeren van nu. Geïnspireerd door het Noord-Hollandse initiatief Seed Valley, zoeken de bedrijven de samenwerking op om jongeren te bereiken. Want ze zijn allemaal op zoek naar die MBO4-student die zorgvuldig is, interesse heeft voor onderzoek en oog heeft voor kwaliteit. Carlo Mutsers en Marcel Creemers van CITAVERDE College ondersteunen ze daarbij, in het kader van het project AgroLeeft. “We vinden het als onderwijsinstelling belangrijk om als bindmiddel te fungeren tussen studenten en bedrijven. Als bedrijf ben je vaak geneigd om te praten over zaken als salaris of andere arbeidsvoorwaarden. Terwijl jongeren eerder kiezen op zaken als ontwikkelingsmogelijkheden, een prettige werksfeer, of er voldoende jonge mensen werken, hoe het bedrijf zich naar buiten toe presenteert. Wij helpen ze om dit soort inzichten te krijgen en daar een actieplan op af te stemmen.” Een concrete wervingscampagne wordt binnenkort opgestart.

3: Kijk breder naar het talent van vandaag

Cindy Vernes van Werkgevers Servicepunt Noord-Limburg, een samenwerkingsverband tussen de Noord-Limburgse gemeenten en het UWV, pleit voor een bredere kijk op talent.

“Op dit moment zijn er simpelweg te weinig mensen die aan het ultieme plaatje van de werkgever voldoen: relevante diploma op zak, overtuigende keus voor de agrofood en kennis van de sector. Terwijl er wel goede mensen beschikbaar zijn die bijvoorbeeld uit de zakelijke dienstverlening komen of uit de zorg. Ze hebben veel passende competenties, maar hebben vaak zelf ook nog nooit gedacht aan de agrofood. Daarom hebben we tijdens de Dutch Agri Food Week Today’s Talent georganiseerd, waarbij 8 werkgevers in gesprek gingen met 8 werkzoekenden. De gesprekken waren erop gericht om de vooroordelen bespreekbaar te maken en elkaars ogen te openen voor de kansen die er liggen. Een cartoonist tekende de vooroordelen ter plekke. In een vervolgsessie gaan we kijken naar het oplossen van die vooroordelen. Bijzonder was dat met deze persoonlijke gesprekken er veel meer ruimte ontstond om elkaars potentieel te zien. Werkgevers zijn toch geneigd om eerst te filteren op de hard skills en dan pas naar de persoonlijke kwaliteiten te kijken. Nu konden maar liefst drie werkzoekenden in vervolggesprek gaan met werkgevers, een prachtig bijkomend voordeel van dit initiatief. Mijn tips voor werkgevers: kijk meer naar motivatie en minder naar het cv, durf af te stappen van bestaande processen en eisen in het belang van de langere termijn en ga open het gesprek aan met mensen, ook al vind je het spannend.”

Enkele karikaturen over de vooroordelen die werkgevers en potentiële medewerkers hebben.
Meer over Today’s Talent

4: Schrijf pensionado’s niet af

Leverancier van indoor growing systemen Light4Food werkt veel met gepensioneerde professionals. René van Haeff: “We hebben een aantal pensionado’s in dienst die tientallen jaren ervaring hebben met bijvoorbeeld belichting en teelt, luchtbehandeling of machinebouw. Dat is heel waardevol als je een nieuw idee in de praktijk wilt kunnen testen en er een echt product van wilt kunnen maken. De jonge generatie is juist weer supersnel met computertechnologie.” De combinatie maken van jong talent met oude rotten in het vak is dan ook een aanrader voor bedrijven die beproefde technieken en methoden willen vernieuwen.

5: Sta open voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt

Toen Geert Benders startte met het nieuwe foodconcept Beej Benders in Venlo, had hij veel nieuwe mensen nodig. “Met het Werkgevers Servicepunt hadden we afgesproken om te gaan voor 20% mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat is uiteindelijk zelfs bijna 30% geworden, dus het traject was zeer succesvol. Opvallend is dat we nu zien dat we 20% onder het gemiddelde verloop zitten van bedrijven met een nieuw concept, terwijl er in deze arbeidsmarkt natuurlijk ook aan onze mensen getrokken wordt. Nader onderzoek is nog nodig, maar het lijkt erop dat deze groep loyaler is. Belangrijk is dat je als werkgever open staat en uitgaat van mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden. Natuurlijk moet je goed kijken naar invulling van functies en goede begeleiding, maar dat hoort bij goed werkgeverschap. We moeten als werkgevers ons vooroordeel over mensen met afstand tot de arbeidsmarkt snel laten varen. Kansen bieden aan deze groep is geen mission impossible, maar kan juist leiden tot uiterst gemotiveerde en betrokken medewerkers.”

Meer over de arbeidsmarktbenadering van Beej Benders

Waar zie jij kansen?

Waar zie jij kansen om de arbeidsmarkt in de agrofood te versterken? Hoe draag jij bij aan een positief imago van de sector? Weet je jongeren, ouderen of mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te raken met jouw visie en werkwijze? Reageer hieronder, dan leren we ook van jouw ervaringen!

Bronnen: Etil QuickScan 2017, Colland arbeidsmarkt , LTO Glaskracht Nederland, Agriconnect
Foto's: Brightlands