Het harde werken waard voor meer geitengeluk

Een geitenhouderij beginnen, eigen voer produceren, de melk zelf verwerken én zowel zuivel als vlees zelf verkopen. Aanvankelijk werden Lisanne van de Mast en Roy Maar uitgelachen toen ze bij de bank aanklopten met dat plan. Toch is dat precies wat ze met Geitengeluk bieden: een boerderij met veel aandacht voor de dieren en voor de consument verrassend veel lekkers van de geit, mét een goed verhaal. Kiempunt praat met Lisanne van de Mast over de uitdagingen van het ondernemerschap, transparant boeren en over geiten storytelling.

Roy en Lisanne leren elkaar kennen door de gezamelijke geitenpassie. Samen wonen en werken ze een aantal jaar op een geitenbedrijf in Midden-Limburg. Hier worden duizenden geiten gehouden die drie keer per dag worden gemolken. De melk belandt met de productie van andere boeren in de tank van de verwerker. Zo willen zij het niet, besluiten ze al snel. Als ze het goed aanpakken en zelf gaan verzuivelen, moet het mogelijk zijn om met 90 geiten een gezond inkomen te genereren. De geiten krijgen dan meer aandacht en ruimte en kunnen buiten grazen. Nu, na bijna 2 jaar, heeft Geitengeluk zo’n 50 geiten, een kaasmakerij en winkel op het erf. Lisanne van de Mast: “In 2017 kochten we de nuchtere lammetjes aan, dus die waren eind dat jaar dekrijp en gaven in het voorjaar van 2018 lammeren. Tussendoor hebben we een half jaar verbouwd (want onze voorgangers hadden hier een pluimveebedrijf ) en konden de geiten in Mei 2018 lammeren. We zijn nu we zo’n 2 jaar bezig met het melken en de verzorging van de dieren, de verwerking én de verkoop. Daardoor hebben we meer zicht op wat hoeveel tijd kost en hoe we dingen het beste kunnen organiseren. We hadden bij de start de ietwat naïeve gedachte dat we met dit concept meer vrije tijd zouden hebben, maar dat is echt niet het geval!”

Zeven functies en maar 24 uur in een dag

Van de Mast maakt het zichzelf dan ook niet gemakkelijk door zelf de melk te gaan verwerken. Het voordeel is dat je waarde kunt toevoegen en dus betere prijzen kunt vragen voor je product. Maar het betekent ook dat je naast boer, kaasmaker, vertegenwoordiger, distributeur, boekhouder, marketeer en retailer bent. Al die rollen combineren vraagt om zorgvuldig plannen en bereid zijn om lange dagen te maken. “Als ik ga kijken bij de dieren en zie hoe goed ze het hebben, dan weet ik waar ik het voor doe. We zijn dan ook in de eerste plaats boer, het grootste plezier krijgen we van de dieren. Maar het is ook erg leuk om nieuwe producten te bedenken en mensen enthousiast te maken voor geitenzuivel en geitenvlees. Doordat we het zo doen, kunnen alle geiten, ook onze bokjes, nog een mooi leven leiden. Geitenvlees is nog weinig bekend bij de Nederlandse consument en je moet ze daaraan echt laten wennen. Maar het is wel belangrijk, want de helft van de lammetjes is natuurlijk een bokje. Als we dat vlees niet willen eten, wordt het vernietigd of een restproduct, hoogstens goed voor veevoer. Een bokje is dan een heel kort leven beschoren. Terwijl het kwaliteitsvlees is, waar je bijvoorbeeld heerlijke stoofpotjes van kunt maken. Ik leg dat ook uit aan vegetariërs die alleen komen voor geitenkaas.”

“Als ik ga kijken bij de dieren, dan weet ik waar ik het voor doe.”

Kringlooplandbouw en dierenwelzijn

Geitengeluk brengt de kringlooplandbouw in de praktijk. “Als je kaas maakt, blijft er veel wei over, dus het lag voor de hand dat we ook een paar varkens zouden gaan houden aan wie we de wei als voedzaam bijproduct kunnen voeren. Verder verbouwen we maïs en voederbiet en is er anderhalve hectare kruidenrijk gras met wel 18 verschillende kruiden. Geiten zijn namelijk best kieskeurig en houden meer van kruiden dan van gras. We willen zelf zorgen voor het voer en dat er niets verspild wordt. Natuurlijk lukt dat niet altijd, want toen de coronacrisis begon, viel even alles stil. Dan zit je ineens met heel veel geitenmelk en je weet dat er de komende tijd onvoldoende vraag zal zijn naar onze zuivelproducten. Dan moet je soms flink puzzelen om alles verwerkt en vermarkt te krijgen.”
De kleinschalige aanpak betekent ook meer aandacht voor de verzorging. “Bij grote bedrijven zul je kleine wondjes eerder over het hoofd zien als boer, met het risico dat het gaat ontsteken en complicaties optreden. Wij kennen ieder dier en spotten daardoor sneller problemen. We hebben heel weinig zieke dieren en kunnen vrijwel zonder antibiotica. Verder willen we dat de geiten zoveel mogelijk hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen. De geiten behouden hun hoorns en krijgen tussen de 5 en 8 vierkante meter aan ruimte in de stal en buiten nog meer. Lammetjes laten we bij de moeder lopen. Dat kost natuurlijk wel melk, maar uiteindelijk zien we dat terug in de fitheid en vitaliteit van de lammeren. Dat past bij ons en ons concept.”

Smaak voorop

Het verzuivelen begon met harde geitenkaas, omdat dit een langer houdbaar product is en de verkopen uiteraard niet vanaf dag één parallel lopen aan de voorraad. Maar al snel begon Van de Mast met experimenteren: van harde kaas naar zachte kaas, van yoghurt naar kwark. En juist die kwark is nu het best lopende product van Geitengeluk. “In oktober 2018 kregen we zelfs de Cum Laude Award (een prijs van de Bond van Boerderij-Zuivelbereiders voor de lekkerste zuivelproducten, red.) voor onze kwark. Consumenten kunnen de potjes kwark met een laagje vruchtengelei kopen in diverse smaken, zoals blauwe bessen en honing-vijg. Onze harde kazen geven we ook graag met allerlei kruidencombinaties zoals honingklaver, fenegriek of peper-basilicum een extra smaakcomponent. Uiteindelijk kun je nog zo’n goed verhaal hebben, de smaak blijft verreweg de belangrijkste factor. Daarom laten we mensen op markten en in onze winkels ook graag iets proeven.” Naast de zuivel is er eigen geitenvlees in allerlei varianten te koop, bijvoorbeeld als saucijsjes, stoofvlees of gedroogde worst. Langzamerhand wordt het geitenvlees meer en meer geaccepteerd. Dat is mede te danken aan Goatober, een campagne van diverse partijen uit de sector om het bokkenvlees te promoten.

De kazen van Geitengeluk zijn er in diverse smaken

Balanceren

Boerderijwinkels zijn verreweg het belangrijkste afzetkanaal van Geitengeluk, goed voor zo’n 60% van de verkopen. Daarnaast nemen diverse restaurants producten af en staat Van de Mast zelf wekelijks op een Duitse weekmarkt. Ook is de eigen boerderijwinkel iedere zaterdag open. Een webshop is nog in de maak, want het werken met bestellijsten per e-mail is natuurlijk niet de meest efficiënte manier van werken. Van de Mast: “Daar heb ik me echt op verkeken. Ik wilde het helemaal zelf inrichten, omdat ik precies in mijn hoofd heb wat er aan teksten bij de producten moet komen. Maar met zo’n overvolle werkweek is dat eigenlijk niet te doen en dan blijft dat veel te lang liggen. Ook bezorging en distributie doen we allemaal zelf. Dat willen we wel uitbesteden als de afzet nog verder groeit en we meer geiten gaan houden.” Het illustreert hoezeer het balanceren is voor de jonge ondernemer nu de groei erin zit. Zuivel maken, verpakken, bezorgen, verkopen…nog los van de verzorging van de dieren is het bij elkaar heel veel werk. “Gelukkig hebben we er wel veel plezier in en zijn we jong, dus we kunnen wel wat hebben.”

“Je kunt nog zo’n goed verhaal hebben, de smaak blijft de belangrijkste factor.”

Verhaal delen

Het enthousiasme en de overtuiging van Van de Mast werkt aanstekelijk. Publiciteit in het tv-programma BinnensteBuiten heeft opvallend veel animo opgeleverd onder consumenten voor de Geitengeluk producten. Daarnaast gebruikt Van de Mast social media actief om hun verhaal te delen. “Het geeft je de kans om jouw unieke aanpak te laten zien en mensen meer te vertellen dan ze op het eerste gezicht zien. We merken dat die transparante aanpak goed werkt en heel erg wordt gewaardeerd. Je moet dan natuurlijk wel helemaal achter je eigen aanpak kunnen staan. Ik weet dat onze geiten een prettig leven hebben gehad. Geen honger, geen kou, een goede spierontwikkeling en voor de bokjes een veel langer leven dan gebruikelijk is: 6 tot 10 maanden in plaats van 1 week. Dus ja, daar ben ik eigenlijk wel heel trots op!”

Ondernemerstips van Van de Mast

Na 2 jaar ondernemen kijkt Van de Mast terug op een leerzame tijd. Haar tips voor andere agrofood ondernemers, vooral als je overweegt om te gaan zelfzuivelen:

1. Laat je helpen door een deskundige partij bij het vinden van financiering. “Wij hebben veel gehad aan FONZ en hadden het echt niet alleen gekund.”
2. Bereken de benodigde investeringen liever te ruim dan te krap, zodat je de ruimte hebt om te groeien.
3. Denk direct bij de start serieus na over hoe je efficiënt kunt werken. Alleen dan kun je soepel opschalen en gezonde marges behalen.
4. Wees trots op je product en wees niet bang om een goede prijs te vragen. Je hoeft je niet te meten met de fabriek!