Anders Boeren: kansen voor korte ketens en nieuwe verdienmodellen

Het was een druk bezochte bijeenkomst met meer dan 80 ondernemers (waarvan ongeveer 30 agrarische ondernemers) en andere geïnteresseerden in korte ketens en nieuwe verdienmodellen voor de agro-food sector. Thema’s als respect, nieuwe waardering, nieuwe ketensamenwerking, gezonde bodem, gezond gewas, gezonde mens, coöperaties en ketenregisseurs kwamen aan bod.

Ron Mulders vertelde over de urgentie, oorzaak en mogelijke nieuwe ketenorganisatie. Zijn presentatie gaf een goed overzicht van de oorzaken van de problemen waar we tegenaan lopen. Dit inzicht helpt bij het zoeken naar oplossingen. Een oplossing kan zijn om je producten niet langer anoniem, maar bijvoorbeeld via de online marktplaats Pommeron te verkopen.

Download hier de presentatie Anders Boeren van Ron Mulders

Marcel Jacobs haakte daar met zijn verhaal op in, en vertelde hoe hij de omschakeling heeft gemaakt van 100 ha prei, naar 6 ha met 60 soorten groenten. Hij levert zijn producten nu via lokale afhaalpunten aan de consument. Deze korte keten levert vele voordelen, niet alleen voor de prijs, maar ook voor het contact met de afnemer, de consument. Dit leverde vele vragen uit het publiek op. Wat waren moeilijke momenten? Waar droomt Marcel nog van?
Marcel vertelt dat hij eerst besefte: dit kan zo niet langer en durfde toen om het anders te gaan doen. Daarna was het vooral volhouden te zijn en gaandeweg merken dat je op de juiste weg bent. Dat geeft weer kracht om door te gaan. Hij droomt over meer People’s Farms in Limburg, zodat er een netwerk ontstaat waarin je samen de marketingkosten kan delen en lokaal kunt werken, passend bij de lokale consumentenbehoefte.

Download hier de presentatie van Marcel Jacobs

Tijdens de workshops werd ingegaan op de vraag: Hoe ga jij dan aan de slag met een nieuw verdienmodel?

Workshop Marketing door Bluehub

Wanneer je kiest voor een nieuw verdienmodel, brengt dit een hoop marketingvraagstukken met zich mee.
Wie is precies mijn doelgroep? Hoe bereik ik ze? Maar ook: wat maakt mijn onderneming nou echt onderscheidend? Waarom kiest een afnemer voor mij
en hoe zorg ik daarvoor? Tijdens de workshop Marketing gaf het marketing- en business development bureau Bluehub concrete handvaten om hiermee aan de slag te gaan.

Workshop Financiën door LIOF Agrofood en Rabobank

LIOF Agrofood is het loket voor Agrofood ondernemers met innovatieve ideeën die
op zoek zijn naar kennis en kapitaal. Tijdens deze workshop deelden zij tips en beantwoorden zij en Rabobank vragen over toegang tot kennis en financiële vragen.

Workshop Afzet door LOF en Pommeron

LOF is een groot samenwerkingsverband in Limburg dat zich inzet om gezonde en
duurzame lokale afzet te organiseren, startend bij lokale zorginstellingen. Pommeron is een platform voor ondernemers wat het gemakkelijker maakt om lokaal te leveren, bijv. aan horeca.
In het eerste deel van de workshop wisselden de deelnemers vooral ideeën uit over nieuwe producten en diensten. De thema’s die daarbij waren: biologisch, gezond, lekker en lokaal. Essentieel: bij een goed product hoort een goed verhaal.

Een van de deelnemers zag veel mogelijkheden in de samenwerking tussen boeren, tuinders en horeca-ondernemers. Tegelijkertijd: het leeuwendeel van ons dagelijks eten wordt nog steeds gekocht bij de grote retailers (AH, Jumbo, ALDI en LIDL). Desgevraagd vertelden de deelnemers dat ze zelf ook vooral kopen bij retailers - online en offline. Een van de deelnemers vertelde dat daar ook kansen liggen voor producenten, zolang zij de vraag van de klant (retail) maar centraal stellen. Hij levert zelf jaarrond blauwe bessen aan enkele retailers met een goed verhaal: als het kan uit Nederland, maar als het niet kan van elders. Maar altijd van goede kwaliteit.
De uitdaging lijkt dus te zijn: als producent de ruwe opzet van een écht verhaal maken, vervolgens op zoek gaan naar afnemers die dat verhaal waarderen en vervolgens: dat verhaal letterlijk samen ‘tot waarde maken’.

Aan de afzetkant werden kansen gezien in scholen als logistiek punt. Enerzijds inzetten op onderwijs van de jeugd. Maar tegelijkertijd een soort Hello Fresh inzetten waar alle ouders als ze hun kinderen ophalen, gelijk een kratje verse groenten meekrijgen en wellicht zelfs hun kinderen daar weer over laten vertellen. Deze aanpak is vernieuwend en zou een goede oplossing zijn om de logistieke uitdagingen te overwinnen, want scholen zijn overal. Een spruitenboer vertelde dat hij de babyspruiten jarenlang gratis weggegeven heeft, omdat deze lastig houdbaar, maar wel heel lekker zijn. Nu heeft hij een trouwe schare klanten opgebouwd, die speciaal voor de babyspruiten naar hem toe komen en meteen meer dingen bij hem afnemen.

De koppeling naar afzet richting bedrijven en organisaties leefde minder bij de deelnemers, niet zozeer omdat ze de potentie niet zien, maar omdat het ze zo ingewikkeld lijkt. Toen het plaatje werd getoond, van de al aangehaakte zorginstellingen, steeg het enthousiasme en de belangstelling onmiddellijk. Hier is nog veel winst te halen.

Download hier de presentatie Afzet van Pommeron

Samenwerking door Belgisch samenwerkingsverband, Taskforce Korte Ketens en de Voedsel Anders Karavaan

Landelijk en in de Euregio zijn meerdere partijen bezig met lokaal voedsel en korte ketens. Tijdens deze workshop vertellen ervaringsdeskundigen hoe zij de samenwerking in hun regio hebben aangepakt en wat de voordelen van deze samenwerking zijn.
Paul Geurts en Dieuwertje Crasborn gingen van start om uitleg te geven over de organisatie voedsel anders, die zich inzet voor duurzame en eerlijke voedsel- en landbouw systemen. De Voedselkaravaan trekt door heel Nederland om in verschillende regio’s aandacht voor dit onderwerp te creëren. Op 27 oktober doet de Karavaan Zuid-Oost Brabant en Noord-Limburg aan, met als startpunt Venlo. Dieuwertje vertelde ook wat over de Quickscan voor producenten, waarbij een soort spinnenweb-analyse gemaakt kan worden waarbij duidelijk wordt wat een producent bijdraagt op het gebied van: Gezond eten, duurzaam leven, creativiteit, sociale binding/betrokkenheid, onderzoekend leren, natuurbeleving. Daarnaast gaf ze uitleg over LocalHiero’s.

Bart Kraaijvanger van de ZLTO en van de Korte Keten Coalitie gaf uitleg over de landelijke Taskforce Korte Keten, die zich tot doel stelt in de komende vier jaren de belangrijkste obstakels weg te nemen, waardoor de macht in de voedselketen meer wordt verdeeld. Dit stelt initiatieven in staat op te schalen en gezamenlijk meer impact te bewerkstelligen. Door deze ontwikkeling staan boer en burger dichterbij elkaar en is een beter verdienmodel voor de boer ontwikkeld. Dit doen ze door te verbinden, ontwikkelen en opleiden en door een gamification-model.

Jan Noelmans, van de dienst landbouw en platteland van Provincie Limburg in België
vertelde over hoe de Korte Keten, naast Groene Zorg, Hoevetoerisme, Plattelandseducatie, Agrarisch Natuurbeheer en Energie, is ingebed als onderdeel bij Multifunctionele landbouw in België. Met 5 Provincies organiseren ze in Vlaanderen de Week van de Korte Keten. En ze profileren zich via de website “Limburg smaakt naar meer”. Voor meer informatie zie de websites en de handouts. Het is interessant om te kijken hoe we de korte keten initiatieven in België en Nederland meer kunnen verbinden om elkaar te versterken.

Download hier de presentatie van De Voedselkaravaan

Download hier de presentatie van de Korte Keten Coalitie

Download hier de presentatie samenwerking Belgisch Limburg

Ronde Tafel gesprek

Oplettendheid, scherpte en doorvragen werd aangemoedigd. De genodigden vertelden ieder over hun initiatief en de uitdagingen die ze daarbij zijn tegengekomen en de tips die ze daardoor nu voor anderen hebben.

Wiro Nillesen - ketenregisseur

Wiro Nillesen vertelde hoe hij zijn werk als ketenregisseur heeft geholpen bij het vormen van nieuwe ketensamenwerkingen. Onder andere de samenwerking tussen bakkers en akkerbouwers rond het Kollenberger Spelt en de Limburgse Morel die nu op de Limburgse vlaai zit, zijn de resultaten van iemand van buiten de keten die de regie pakt om ze met elkaar te verbinden. Verder geeft hij het belang van lef, creativiteit en een uniek product aan. Het begint met een product met meerwaarde creëren in plaats van een massaproduct. En dan dat verhaal communiceren,
liefst zo breed mogelijk. En afspraken maken om exclusief met elkaar te werken, ook al doet zich ineens een (tijdelijke) betere optie aan. Het gaat om lange termijn afspraken en relaties.

Ron Geurts – Herenboeren Weert

Ron Geurts vertelde over het concept Herenboeren wat nu ook in Weert gaat starten. Het is een initiatief van een aantal burgers die weer zelf in hun voedsel willen voorzien. Zij nemen daarvoor gezamenlijk een Herenboer(in) voor in dienst. Het is een uitdaging om iedereen uiteindelijk echt te verbinden. Eerst wacht iedereen nog op een locatie, maar op een gegeven moment heb je echt commitment nodig van de groep. Dat kost veel energie en geduld. Gelukkig zijn er al andere Herenboerderijen in Nederland, dan kun je gemakkelijk van elkaar leren.

Luuk Rövekamp – Gedeelde Weelde

Luuk Rövekamp van Gedeelde Weelde vertelt over de samenwerking tussen lokale boeren en burgers die nu een supermarkt gaan openen met elkaar in Maastricht. Het netwerk van producenten en consumenten leden wordt steeds groter en de vraag naar een fysieke winkel groeide. De gezamenlijke coöperatieve supermarkt is een zeer uniek en ambitieus project. Ze zijn al meer dan 2 jaar bezig. Vooral een goede locatie vinden was een hele uitdaging. Ook het vinden van aanvullende financiering voor het project was een zoektocht, maar is uiteindelijk gelukt met medewerking van alle leden, de Rabobank en de Provincie Limburg. Ook Luuk geeft aan dat geduld hebben essentieel is in de opstartfase. En veel gesprekken voeren met belanghebbenden om het draagvlak te versterken.

Opvolging

De middag zorgde voor veel inspiratie en uitwisseling tussen de deelnemers. Naast de reeds 30 ondernemers die al bezig zijn met korte ketens waren er ongeveer 30 ondernemers en stakeholders die aangaven de komende 2 jaar actief te willen worden met korte keten of de omstandigheden hiervoor te willen verbeteren. Uit de
enquêtes bleek dat er interesse is in bijeenkomsten waar de andere ketenpartijen (horeca, verwerkers, retail) ook meer vertegenwoordigd zijn. Ook is aangegeven dat er meer behoefte is aan verdieping van sommige onderwerpen. Dit nemen we mee bij de organisatie van vervolgbijeenkomsten.